"On Beauty" Zadie Smith

Zadie Smith

γεννημένη τον Οκτώβριο του 1975,

3 μυθιστορήματα στο μέχρι τώρα ενεργητικό της

και άρθρα και η επιμέλεια μίας συλλογής διηγημάτων (The book of other people)

πάμπολλα λογοτεχνικά βραβεία

το 2003 μπήκε στη λίστα των 20 καλύτερων νέων συγγραφέων του περιοδικού Granta

H λογοτεχνία, η τέχνη των λέξεων είναι η μητρική γλώσσα της Zadie Smith. Είναι αυτό για το οποίο γεννήθηκε. Είναι αυτό που είναι.

To τελευταίο της μυθιστόρημα ονομάζεται "On Beauty". Πρόκειται για την ιστορία της σύγκρουσης δύο οικογενειών: οι Kipps και οι Belsey. Οι συντηρητικοί, αυστηροί χριστιανοί, ευγενικοί, ήσυχοι, καθαροί από τη μια και οι αναρχικοί, επαναστατικοί, πολυεθνικοί (λευκός μπαμπάς-μαύρη μαμά), θορυβώδης, βρώμικοι από την άλλη.

Δύο κόσμοι αντίθετοι που αναγκάζονται να συνυπάρξουν στο ακαδημαϊκό τοπίο του φανταστικού Wellington στην σύγχρονη Αμερική, λόγω του ότι στο πανεπιστήμιο αυτό διδάσκουν οι δύο πατέραδες/διανοούμενοι/αντίπαλοι. Η αντιπαλότητα και μόνο αρκεί για να τους φέρει κοντά. Πέραν αυτού όμως οι σχέσεις (ερωτικές, φιλικές, συμ-φοιτητικές) που αναπτύσσονται μεταξύ των παιδιών, συζύγων, φίλων, πλάθουν έναν πλήρη κοινωνικό ιστό.

Ταυτοχρόνως οι ιστορίες των ανθρώπων αυτών εξελίσσονται σε μία πόλη της σύγχρονης Αμερικής, όπου πρέπει να βρεθεί ένας κάποιος τρόπος για να συνυπάρξουν άνθρωποι που τους διαφοροποιούν το χρώμα, το χρήμα, η σεξουαλικότητα, η ηλικία, η μόρφωση, οι ευκαιρίες, η πολιτική, το φύλο, το πάχος/ή μη κλπ.

Τα ζητήματα της Smith είναι πολλά. Αλλά κυρίως το πώς να μπορεί κανείς να υπάρξει, να είναι ο εαυτός του και ταυτοχρόνως μέλος μίας ομάδας, το να έχει ταυτότητα σταθερή και εξελλισσόμενη την ίδια στιγμή. Το θέμα είναι η αγάπη και πώς αυτή ενώνει και χωρίζει, η πολυπλοκότητά της και η ανάγκη όλων γι' αυτή.

Η Smith είναι πολύ παρατηρητική. Απόδειξη οι δευτερεύοντες χαρακτήρες της που μπορεί να εμφανίζονται μόνο για μία σκηνή και να παίχουν έναν ελάχιστο ρόλο, αλλά που τους θυμάσαι και που θα μπορούσες να τους αναγνωρίσεις αν τους έβλεπες στο δρόμο. Οι μικρές λεπτομέρειες που μας κάνουν τόσο ξεχωριστούς.

H Smith ξέρει να γράφει. Ξέρει να γράφει μεγάλα, πολυπρόσωπα, πολυδιάστατα, πολυθεματικά μυθιστορήματα. Ξέρει να λέει ιστορίες. Μα πάνω απ΄όλα ξέρει να αγαπάει τους ηρωές της, μικρούς και μεγάλους, πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές. Αγαπάει τους ήρωές της, με τον τρόπο που μια μάνα μπορεί να τιμωρεί και να μαλώνει το παιδί της, λατρεύοντάς το.

Η προσπάθειά της δεν είναι να βρει έναν καινούριο τρόπο να πει μια ιστορία. Αν και σπουδαγμένη και πολυδιαβασμένη, δε φανερώνει κάποια εγκεφαλική προσέγγιση της λογοτεχνίας. Η τέχνη της είναι στην ουσία ο πολυποίκιλος ρυθμός της ζωής, το πώς άνθρωποι και καταστάσεις μπλέκονται, το πώς πλησιάζουν ο ένας τον άλλο για να απομακρυνθούν ξανά κι απ΄την αρχή και πάλι.

Οι ηρωές της δεν είναι καθόλου ηρωικοί. Γεμάτοι ελαττώματα και προτερήματα, λένε και ξε-λένε, κάνουν και ξε-κάνουν, υποστηρίζουν το μεν ή και κάνουν το εντελώς αντίθετό του. Είναι χαοτικά, παράλογα ανθρώπινα όντα. Είναι εντελώς αληθινοί και μέσα από τη θερμή και ταυτοχρόνως ρεαλιστική αλήθεια τους γίνονται άνθρωποι δικοί σου, άνθρωποι της δική σου γειτονιάς και καθημερινότητας.

Το "On beauty" είναι ένα βιβλίο 400 και άνω σελίδων που όμως δεν ήθελα να τελειώσει. Πρόκειται για τα ένα από εκείνα τα βιβλία που μπαίνουν στην καρδιά σου. Όχι στο μυαλό σου. Στην καρδιά σου. Και είναι αυτό πιο επικίνδυνο, αλλά και πιο μαγευτικό.